Boy kısalığı ve uzuv uzunluk farkları

Boy kısalığı ve uzuv uzunluk farklılıkları, hem estetik hem de fonksiyonel açıdan kişilerin yaşam kalitesini etkileyebilen ortopedik durumlardır. Doğumsal olabileceği gibi sonradan gelişen nedenlerle de ortaya çıkabilir.

---

1. Boy Kısalığı

Boy kısalığı; çocuğun yaşına ve cinsiyetine göre ortalamanın belirgin şekilde altında kalmasıdır.

Nedenleri:

• Genetik (ailesel) kısa boy
• Konstitüsyonel gecikme (geç büyüme ve ergenlik)
• Endokrin nedenler (büyüme hormonu eksikliği, tiroid hastalıkları)
• Sistemik hastalıklar (kronik böbrek, kalp veya sindirim sistemi hastalıkları)
• Skelet displazileri (kemik gelişim bozuklukları, cücelik tipleri)

Tanı:

• Çocuk endokrinolojisi ve pediatri tarafından büyüme eğrilerinin incelenmesi
• Kan testleri (hormon düzeyleri, vitaminler, mineral değerleri)
• Radyolojik incelemeler (kemik yaşı tespiti, iskelet sistemi anomalileri)

Tedavi:

• Altta yatan nedene yönelik tedavi
• Büyüme hormonu eksikliği varsa hormon tedavisi
• Ortopedik deformiteler varsa cerrahi müdahale

---

2. Uzuv Uzunluk Farkları (Bacak / Kol Kısalıkları)

Bir bacak veya kolda uzunluk farkı olmasıdır. Küçük farklar çoğunlukla sorun yaratmazken, belirgin farklar yürüme ve fonksiyon problemlerine neden olabilir.

Nedenleri:

• Doğumsal kemik gelişim bozuklukları
• Çocuklukta geçirilmiş kırıklar (büyüme kıkırdağının zarar görmesi)
• Enfeksiyonlar
• Damar anomalileri
• Travma veya tümör sonrası gelişen deformiteler

Belirtiler:

• Topallama, yürüyüş bozukluğu
• Omurga eğriliği (sekonder skolyoz)
• Bel ağrısı
• İleri dönemde kalça ve diz ekleminde kireçlenme

---

Tanı Yöntemleri

• Fizik muayene ile uzunluk ölçümü
• Röntgen ve EOS grafi ile bacak uzunlukları ve dizilim analizi
• Gerektiğinde MR veya BT ile detaylı inceleme

---

Tedavi Seçenekleri

1. Küçük Uzuv Farkları (0,5 – 2 cm)
   • Tabanlık veya özel ayakkabı ile düzeltilir.
2. Orta Dereceli Farklar (2 – 5 cm)
   • Çocuklarda büyüme plaklarına müdahale (epifizyodez)
   • Cerrahi kısaltma veya uzatma yöntemleri
3. Büyük Farklar (>5 cm)
   • Uzatma cerrahisi (İlizarov, motorize çiviler, eksternal fiksatörler)
   • Gerektiğinde kombine cerrahiler ile deformite düzeltme

---

Sonuç

• Boy kısalığı ve uzuv uzunluk farklarının erken tanısı, hem fonksiyonel hem de estetik açıdan önemlidir.
• Multidisipliner bir yaklaşım (ortopedi + endokrinoloji + pediatri) gerekebilir.
• Özellikle bacak uzunluk farkları, tedavi edilmezse ilerleyen yaşlarda ciddi eklem sorunlarına yol açabilir.

---

Op. Dr. Numan ATILGAN – Ortopedi ve Travmatoloji / El Cerrahisi Uzmanı