Çocuk Ortopedi

Tanım: Doğumsal kalça çıkığı, kalça ekleminin gelişiminde bozukluk olmasıdır. Femur başı (uyluk kemiği başı) ile asetabulum (kalça yuvası) arasındaki ilişkinin bozulmasıyla ortaya çıkar. Hafif gevşeklikten tam çıkığa kadar değişebilir. Diğer Adı: Gelişimsel Kalça Displazisi (Developmental Dysplasia of the Hip – DDH) Nedenleri: Genetik yatkınlık Kız bebeklerde daha sık (4-5 kat) İlk gebelik Ters geliş (makat doğum) Oligohidramniyos (anne karnında az amniyon sıvısı) Aile öyküsü Belirtiler: Yeni doğanda: Kalça çıkığı genellikle ağrısızdır. Bacaklar arasında uzunluk farkı Kalça hareketlerinde kısıtlılık Kalça kıvrımlarında asimetri Yürümeye başladıktan sonra topallama veya ördekvari yürüyüş Tek taraflıysa topallama, çift taraflıysa sekerek yürüme Tanı: Fizik muayene: Barlow ve Ortolani testleri (yenidoğanda) Görüntüleme: Ultrason (0–6 ay) Röntgen (6 aydan sonra) Tedavi: 0–6 ay: Pavlik bandajı ile tedavi (kalçayı doğru pozisyonda tutar) 6 ay – 2 yaş: Kapalı redüksiyon + alçı Daha büyük çocuklarda: Cerrahi müdahale gerekebilir Erken Tanı Önemi: Erken tedavi edilmezse kalıcı topallama, bacak kısalığı, ağrı ve ileri yaşlarda erken kalça kireçlenmesine (artroz) yol açabilir.

Tanım: Ayaktaki iç kavis (medial ark) normalden azdır veya tamamen yoktur. Ayak yere düz basar. Türleri: Fleksibl düz tabanlık: Ayakta durunca kavis kaybolur, oturunca veya parmak ucuna kalkınca geri gelir. Genellikle ağrısız ve tedavisiz geçer. Rijit düz tabanlık: Kalıcıdır, kavis hiç oluşmaz. Genellikle altta yatan kemiksel veya nörolojik bir neden vardır. Nedenleri: Genetik Bağ gevşekliği Aşırı kilo Kas zayıflığı Nöromüsküler hastalıklar (rijit tipte) Belirtiler: Çoğu çocukta ağrısızdır Ayakta uzun süre kalınca ağrı Yorgunluk Ayakkabının iç kısmının çabuk aşınması Tedavi: Çoğu fleksibl tipte tedavi gerekmez Gerekirse ortopedik tabanlık Fizik tedavi egzersizleri Cerrahi (nadiren, rijit tipte) 🦶 2. Aşırı Kavuslu Ayak (Pes Cavus) Tanım: Ayaktaki iç kavis normalden fazladır. Ayak tabanı dış kenara fazla yük bindirir. Nedenleri: Genetik Nörolojik hastalıklar (Charcot-Marie-Tooth, polio, spina bifida) Kas dengesizlikleri Belirtiler: Ayakta dengesizlik Ayağın dış kenarına basma Ayak ağrısı Parmaklarda pençe/parmak çeki deformitesi Ayakkabı giymede zorluk, sık burkulmalar Tedavi: Ortopedik tabanlık Fizik tedavi Altta yatan nedenin tedavisi Cerrahi (ileri vakalarda)

Tanım: Omurganın yana doğru eğilmesi ve bazen dönmesiyle karakterize üç boyutlu bir omurga deformitesidir. Türleri: İdiyopatik skolyoz: En sık görülen, nedeni bilinmeyen tip (özellikle ergenlikte). Konjenital skolyoz: Doğuştan omurga anomalilerine bağlı. Nöromüsküler skolyoz: Kas veya sinir hastalıklarına bağlı (örneğin: serebral palsi, kas distrofisi). Belirtiler: Omuz ya da kalça asimetrisi Sırt veya belde kamburluk Giysilerin vücuda yamuk oturması İleri olgularda sırt ağrısı veya nefes darlığı Tanı: Fizik muayene Röntgen (Cobb açısı ölçülür) Tedavi: Hafif eğriliklerde gözlem Orta dereceli skolyozda korse İleri eğriliklerde cerrahi (omurga düzleştirme ve sabitleme) 🚶 2. Bacaklarda Şekil Bozuklukları A. Genu Varum (Çarpık Bacak / Parantez Bacak): Dizler açık, ayak bilekleri bitişik durur. Bebeklerde genellikle fizyolojik, 18-24 ay civarında düzelir. 🔹 Nedenleri: Fizyolojik (yaşa bağlı) Raşitizm (D vitamini eksikliği) Blount hastalığı Kırık sonrası yanlış kaynama B. Genu Valgum (X Bacak): Dizler bitişik, ayak bilekleri açık durur. 3–6 yaş arasında fizyolojik olabilir, genellikle 7 yaşına kadar düzelir. 🔹 Nedenleri: Genetik Obezite Metabolik hastalıklar 🛠️ Genel Tedavi İlkeleri: Hafif ve yaşa uygun eğriliklerde gözlem Altta yatan hastalığın tedavisi (örneğin D vitamini eksikliği) Ortopedik cihazlar (korse, ortez) Fizik tedavi ve egzersiz Ciddi durumlarda cerrahi düzeltme gerekebilir

. Enfeksiyonlar A. Osteomyelit (Kemik İltihabı) Tanım: Kemik dokusunun enfeksiyonudur. Nedenleri: Bakteriler (en sık Staphylococcus aureus), travma, ameliyat sonrası, kan yoluyla yayılım Belirtiler: Kemikte ağrı, şişlik, hassasiyet Ateş Kısıtlı hareket Tanı: Kan testleri (CRP, lökosit), Röntgen/MR Kemik biyopsisi Tedavi: Antibiyotikler (damardan başlanır) Cerrahi debridman (gerekirse) B. Septik Artrit (Eklem Enfeksiyonu) Tanım: Eklem boşluğunda enfeksiyon Neden: Genellikle bakteriyel Belirtiler: Ani başlayan şiddetli eklem ağrısı Şişlik, kızarıklık Ateş Tanı: Eklem sıvısı analizi Kan testleri, görüntüleme Tedavi: Acil antibiyotik tedavisi Eklem içinden sıvı boşaltılması (aspirasyon veya cerrahi) 🎗️ 2. Tümörler A. İyi Huylu (Benign) Tümörler Genellikle ağrısız ve yavaş büyürler. Örnekler: Osteokondrom: Gençlerde sık, kemik çıkıntısı şeklinde Fibroma: Lifli dokudan kaynaklanır Enkondrom: Kemik içindeki kıkırdak tümörü 🔹 Tedavi: Takip veya cerrahi (büyürse ya da semptom verirse) B. Kötü Huylu (Malign) Tümörler Ağrı, şişlik, gece ağrısı, kırık riski Örnekler: Osteosarkom: En sık görülen kemik kanseri, genelde ergenlikte Ewing sarkomu: Çocuk ve genç erişkinlerde Multiple myeloma: Yetişkinlerde kemik iliğinden kaynaklanır 🔹 Tanı: Röntgen, MR, BT Biyopsi Kan testleri (örneğin: ALP, tümör belirteçleri) 🔹 Tedavi: Kemoterapi Radyoterapi Cerrahi (tümörün çıkarılması)

Tanım: Fiziksel aktivite sırasında kas, bağ, tendon veya eklemlerde meydana gelen travmalardır.

*Büyüme Plağı (Fizis) Nedir? Çocuklarda ve ergenlerde uzun kemiklerin uç kısmında bulunan kıkırdak dokusudur. Kemiklerin boyca uzamasını sağlar. Ergenlik sonunda kapanır ve kemik büyümesi durur. ⚠️ Büyüme Plağı Problemleri 1. Büyüme Plağı Kırıkları Çocuklarda kemik kırıklarının %15–30’u büyüme plaklarında olur. En sık dirsek, el bileği, ayak bileği bölgesinde görülür. Salter-Harris sınıflaması ile değerlendirilir (Tip I-V arası). 🔹 Risk: Yanlış kaynama → büyüme durması, şekil bozukluğu 2. Enfeksiyon (Fizit) Osteomyelit büyüme plağına yakınsa büyüme merkezini etkileyebilir. Sonuç: Kemik kısalığı veya eğriliği 3. Tümörler Bazı kemik tümörleri büyüme plağına yakın gelişebilir (örneğin osteokondrom). Büyüme dengesini bozabilir. 4. Erken Büyüme Plağı Kapanması Travma, enfeksiyon, radyasyon veya bazı hastalıklar sonrası gelişebilir. Sonuç: Kısa kemik (boy kısalığı) Eğri kemik (asimetrik kapanma varsa) 5. Gecikmiş veya Hızlanmış Büyüme Hormonal bozukluklar (büyüme hormonu eksikliği veya fazlalığı) Genetik hastalıklar (akondroplazi gibi) 🔬 Tanı Yöntemleri Röntgen: Büyüme plağının durumu ve kapanma yaşı izlenebilir MR: Kıkırdak yapısı ve detaylı değerlendirme Takip: Zaman içinde bacak boyu farkı veya eğrilik gelişimi izlenir 🛠️ Tedavi Kırıklarda: Doğru hizalama + alçı/ameliyat Büyüme durması varsa: Uzatma ameliyatları Epifizyodez (büyümeye devam eden tarafta plak kapatma) Hormonal nedenlerde: İlaç tedavisi Tümörlerde: Cerrahi çıkarım 🧠 Not: Büyüme plağı hasarları tedavi edilmediğinde kalıcı boy farkı, şekil bozuklukları, ve yürüyüş problemleri oluşabilir. Bu nedenle erken tanı ve takip çok önemlidir.