El Cerrahisi | Ortopedi Ve Travmatoloji Uzmanı – Op.Dr.Numan ATILGAN
Ortopedi ve El Cerrahisinde Profesyonel Yaklaşım
El Cerrahisi
Plantar fasiit, ayak tabanında topuk kemiğinden parmaklara kadar uzanan plantar fasya isimli bağ dokusunun iltihaplanması veya tahrişi ile ortaya çıkan ağrılı bir durumdur. Halk arasında topuk dikeni olarak da bilinir; ancak topuk dikeni yalnızca bazı vakalarda röntgende görülen kemik çıkıntısıdır ve ağrı ile direkt ilişkili değildir.
Nedenleri
- Aşırı yüklenme (koşu, uzun süre ayakta kalma)
- Düz tabanlık veya yüksek kavislilik (pes cavus)
- Ayakkabı uyumsuzluğu (düşük destek, sert taban)
- Aşırı kilo
- Yaş (özellikle 40-60 yaş arası)
- Ayak bileği ve baldır kaslarının gerginliği
Belirtiler
- Sabah kalktığında topukta ilk adımda ağrı
- Gün içinde uzun süre oturduktan sonra ayağa kalkınca ağrı
- Topuk ve ayak tabanında hassasiyet
- Yürüyüş ve koşu sırasında artan ağrı
- Ayak parmaklarına doğru yayılan hafif yanma hissi
Tanı
- Fizik muayene: Topuk iç kısmında hassasiyet ve plantar fasya gerginliği saptanır.
- Röntgen: Topuk dikeni (osteofit) varlığı kontrol edilir; ağrı ile doğrudan ilişkili değildir.
- Ultrason / MR: Plantar fasya kalınlığı ve iltihap değerlendirilir.
Tedavi
- Konservatif (ilk basamak)
- Dinlenme ve yük kısıtlama
- Ayakkabı ve tabanlık değişikliği (topuk destekli, ortopedik tabanlıklar)
- Buz uygulaması
- NSAİİ (ağrı ve iltihap giderici ilaçlar)
- Germe egzersizleri (plantar fasya ve baldır kası)
- Fizik Tedavi
- Masaj, ultrason, TENS uygulamaları
- Kısa süreli gece atelleri (plantar fasya gerilimini azaltmak için)
- Girişimsel / Cerrahi Tedavi
- Kortizon enjeksiyonu (dirençli vakalarda)
- PRP (platelet rich plasma) uygulamaları
- Cerrahi (nadiren, konservatif yöntemler başarısız olduğunda)
- Plantar fasya serbestleştirme
- Kemik çıkıntısının (topuk dikeni) çıkarılması
Önlem
- Ayağa uygun ayakkabı seçimi
- Düzenli germe ve esneme egzersizleri
- Aşırı kilo kontrolü
- Uzun süreli sabit ayakta durma ve sert zeminlerde koşudan kaçınma
✅ Sonuç: Plantar fasiit, özellikle erken dönemde konservatif yöntemlerle yüksek oranda iyileşir. Kronikleşirse cerrahi gerektirebilir; ancak çoğu vakada cerrahiye gerek kalmadan yaşam kalitesi iyileştirilebilir.
Op. Dr. Numan ATILGAN – Ortopedi ve Travmatoloji / El Cerrahisi Uzmanı
