Tendon Yaralanmaları ve Tedavi Yöntemleri

🔍 Tendon Nedir? Ne İşe Yarar?

Tendonlar, kasları kemiklere bağlayan, güçlü ve esnek bağ dokularıdır. Kasların kasılmasıyla kemiği hareket ettirirler. Özellikle el, el bileği, dirsek ve ayak bileği gibi bölgelerde yoğun olarak bulunurlar.

👉 Elimizdeki ince ve hassas hareketlerin çoğu, tendonların sağlam yapısı ve uyumlu çalışması sayesinde mümkündür.

---

🚨 Tendon Yaralanmaları Nedir?

Tendon yaralanmaları, tendonun kısmen ya da tamamen kopması, yırtılması ya da hasar görmesi durumudur. Yaralanmalar çoğu zaman travmatik sebeplerle gelişir.

📌 Sık Görülen Nedenler:

• 🔪 Kesici & delici alet yaralanmaları (cam kesisi, bıçak vs.)
• 🏃‍♂️ Spor yaralanmaları
• 🤕 Ezilme ve darbe travmaları
• 🔄 Aşırı zorlanma ve tekrarlayıcı hareketler
• 🧠 Romatolojik hastalıklar (tendonu zayıflatabilir)
• 💉 Enjeksiyon komplikasyonları (özellikle steroid enjeksiyonları sonrası)

---

🧭 Tendon Yaralanmalarının Sınıflandırılması

El ve ön koldaki tendon yaralanmaları, anatomik olarak zonlar şeklinde sınıflandırılır (Zone 1-5):

• Zone I: Parmak uçlarına yakın
• Zone II: “No man’s land” – zor tedavi alanıdır
• Zone III-V: Avuç içi ve bileğe doğru
• Zone VI-VII: Ön kol ve dirsek bölgesi

Her zonun tedavi yaklaşımı farklıdır. Özellikle Zone II, komplikasyonların en sık görüldüğü bölgedir.

---

📋 Belirtiler

• ✂️ Kesi veya travma öyküsü
• ❌ Parmak ya da el bileğini hareket ettirememe
• 📉 Kavrama gücünde azalma
• 🔄 Parmaklarda şekil bozukluğu
• 💥 Hissizlik (sinir de etkilenmiş olabilir)
• 🩸 Bazen cilt bütünlüğü sağlam olsa bile derin tendon yırtılmış olabilir

⚠️ Tendon yaralanmaları sinir, damar ve kas hasarlarıyla birlikte olabilir; bu nedenle detaylı muayene çok önemlidir.

---

🔬 Tanı Yöntemleri

• 🩺 Fizik muayene: En önemli tanı yöntemidir
• 🧪 Tendon fonksiyon testleri
• 📸 Ultrasonografi (USG): Tendon sürekliliği gösterilebilir
• 🧲 MR: Şüpheli durumlarda tendon ve çevre yapılar detaylı incelenir
• 🔍 Cerrahi eksplorasyon: Bazı durumlarda tanı koymak için küçük kesi yapılabilir

---

🛠️ Tedavi Yöntemleri

Tedavi yaklaşımı; tendonun tipi, yırtığın yeri, yaralanmanın süresi ve eşlik eden doku hasarlarına göre planlanır.

---

🔹 1. Cerrahi Tedavi (Tendon Onarımı)

➡️ Tendon yaralanmalarının büyük kısmı cerrahi ile onarılır.

👨‍⚕️ Temel Cerrahi Yöntemler:

• Direkt primer onarım: Yaralanmadan kısa süre sonra yapılan dikiş
• Gecikmiş primer onarım: 1-3 hafta sonra yapılan onarımlar
• Grevli (graftlı) tendon onarımı: Tendon uçları birbirine dikilemeyecek kadar hasarlıysa, başka bölgeden alınan tendonla onarım yapılır
• Tendon transferi: Fonksiyon kaybını telafi etmek için farklı tendonlar kullanılır

⚙️ Cerrahide kullanılan teknikler:

• Kessler dikişi
• Modified Bunnell
• Pulvertaft tendon birleştirme
• Mikrocerrahi ile sinir ve damar onarımları (eşlik eden hasarlarda)

---

🔸 2. Cerrahi Dışı (Konservatif) Tedavi

➡️ Nadiren, sadece kısmi ve fonksiyonu bozmayan yaralanmalarda tercih edilir.

• 🩹 Atel/ortez uygulamaları
• 🧊 Dinlenme ve buz uygulaması
• 💊 Antienflamatuar ilaçlar

---

🕒 Ameliyat Sonrası Süreç ve Rehabilitasyon

Tedavi kadar ameliyat sonrası fizik tedavi süreci de hayati öneme sahiptir. Çünkü tendonlar kolayca yapışabilir ve hareket açıklığını kaybedebilir.

📅 Süreç:

1. İlk 3 hafta:
   • Koruyucu atel kullanımı
   • Pasif egzersizler (fizyoterapist eşliğinde)
2. 3-6 hafta:
   • Aktif hareketler başlanır
   • Hafif dirençli egzersizler
3. 6 hafta sonrası:
   • Fonksiyonel kullanım artar
   • Gerekirse iş-uğraşı terapisi
4. 3 ay:
   • Günlük hayata tam dönüş
   • Spor aktivitelerine kontrollü dönüş

---

⚠️ Komplikasyonlar

• 🔁 Tendon yapışıklığı
• ❌ Yetersiz onarım veya kopma
• 🧠 Sinir yaralanmasına bağlı his kaybı
• 🔒 Hareket kısıtlılığı
• 📉 Kas zayıflığı
• 🔬 Enfeksiyon (özellikle açık yaralanmalarda)

---

✅ Sonuç ve Öneriler

Tendon yaralanmaları, özellikle el gibi hassas bölgelerde meydana geldiğinde acil müdahale gerektirir. Doğru cerrahi teknik ve başarılı bir rehabilitasyon süreci ile çoğu hasta tam fonksiyonuna kavuşabilir. Ancak zamanında ve uygun tedavi edilmezse, kalıcı hareket kaybı riski çok yüksektir.

🔄 Şüpheli her tendon yaralanmasında mutlaka bir El Cerrahisi / Ortopedi ve Travmatoloji uzmanına başvurulmalıdır.

---

👨‍⚕️
Op. Dr. Numan ATILGAN
El Cerrahisi – Ortopedi ve Travmatoloji